NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ
VỀ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ LONG AN

       Đơn vị sự nghiệp công lập là các đơn vị do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập, thuộc sở hữu của Nhà nước, là đơn vị dự toán độc lập, có con dấu và tài khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật Kế toán. Cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập được hiểu là cơ chế theo đó các đơn vị sự nghiệp công được trao quyền tự quyết định, tự chịu trách nhiệm về các khoản thu, khoản chi của đơn vị mình, nhưng không vượt quá mức khung do Nhà nước quy định. Mục tiêu của cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập có vị trí vai trò quan trong trong công cuộc đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước từng bước tiến đến xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa hiệu lực, hiệu quả, bởi lẽ:

       Thứ nhất, trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp trong việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao; phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ với chất lượng cao cho xã hội; tăng nguồn thu, nhằm từng bước giải quyết thu nhập cho người lao động; phát huy tính sáng tạo, năng động, xây dựng "thương hiệu riêng" cho đơn vị mình.

       Thứ hai, thực hiện chủ trương xã hội hóa trong việc cung cấp dịch vụ cho xã hội, huy động sự đóng góp của cộng đồng xã hội để phát triển các hoạt động sự nghiệp, từng bước giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước.

       Thứ ba, thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp, Nhà nước vẫn quan tâm đầu tư để hoạt động sự nghiệp ngày càng phát triển; bảo đảm cho các đối tượng chính sách - xã hội, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn được cung cấp dịch vụ theo quy định ngày càng tốt hơn.

       Thực hiện cơ chế tự chủ theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ về quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ về cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập thay thế Nghị định số 43/2006/NĐ-CP; Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 quy định về cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập thay thế Nghị định 16/2015/NĐ-CP, và một số văn bản khác. Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của Trường Chính trị Long An là đơn vị sự nghiệp của Đảng, thực hiện chức năng đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học theo kế hoạch của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt, giao nhiệm vụ hàng năm.

       Đơn vị sự nghiệp công được phân loại theo mức tự chủ tài chính quy định tại Điều 9 Nghị định số 60/2021/NĐ-CP quy định, gồm: Đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (sau đây gọi là đơn vị nhóm 1); Đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên (sau đây gọi là đơn vị nhóm 2); Đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên (sau đây gọi là đơn vị nhóm 3); Đơn vị do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên (sau đây gọi là đơn vị nhóm 4).

       Trường chính trị Long An là đơn vị sự nghiệp của Đảng, trực thuộc Tỉnh ủy, trong những năm qua thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính theo Nghi định 43-NĐ/CP của Chính phủ, từ đầu năm 2022 đến nay được chuyển sang thực hiện chế độ tự chủ tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 60-NĐ/CP, ngày 21/6/2021 của Chính phủ.

       Qua quá trình tổ chức triển khai thực hiện cho thấy, việc thực hiện cơ chế tự chủ tại tại đơn vị Trường Chính trị bước đầu giúp cho đơn vị chủ động thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, sắp xếp tổ chức bộ máy, sử dụng nguồn nhân lực và tài chính có hiệu quả. Nguồn thu phí các loại dịch vụ phụ vụ học viên như thu phí nhà ở, phí giữ xe, các khoản thu điều tiết theo Quy chế chi tiêu nội bộ; cùng với nguồn kinh phí tiết kiệm 10% chi hoạt động thường xuyên từ NSNN giao đã góp phần bảo đảm bù đắp một phần nhu cầu tiền lương tăng thêm theo quy định của Chính phủ. Thu nhập tăng thêm hằng năm của viên chức đạt bình quân từ 0,15 cho 0,25 lần mức lương, ngạch bậc, chức vụ viên chức theo quy định; bước đầu tạo động lực thúc đẩy lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả hơn so với trước.

       Công tác quản lý tài chính tại đơn vị từng bước được hoàn thiện và nâng cao, thông qua việc tích cực xây dựng và hoàn thiện Quy chế chi tiêu nội bộ hằng năm; Cơ chế quản lý, sử dụng nguồn tài chính công ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả. Chất lượng công việc gắn liền với trách nhiệm của từng viên chức, đặc biệt đối với vai trò của người đứng đầu. Công tác thi đua được phản ánh đúng thực chất; công tác khen thưởng kịp thời, có tính thiết phục cao. Môi trường văn hóa trong giao tiếp ứng xử được quan tâm xây dựng, thái độ viên chức, người lao động chuẩn mực, đoàn kết, ra sức phấn đấu hoàn thành tốt nhiện vụ được giao.

       Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chế độ tự chủ tài chính chưa đầy đủ, tiêu chuẩn định mức chưa phù hợp. Cơ chế phân bổ, sử dụng NSNN vẫn thực hiện theo yếu tố đầu vào và theo biên chế; công tác quản trị nội bộ chưa đi vào chiều sâu; cơ chế chính sách tự chủ thiếu đồng bộ, việc khái thác và toàn dụng các nguồn lực tài sản công tại đơn vị còn nhiều vấn đề bất cập, …ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả trong thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

       Để không ngừng nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tự chủ tài chính, nâng cao vai trò trách nhiệm của người đứng đầu tại các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, Trường Chính trị Long An nói riêng, tác giả xin đề xuất một số giải pháp sau:

       Một là, Đảng ủy, Lãnh đạo trường, Lãnh đạo các khoa phòng quán triệt đến thể cán bộ, viên chức và người lao động trong nhà trường các chủ trương của Đảng về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp công.

       -Tích cực, chủ động tổ chức thực hiện tốt Đề Án số 02-ĐA/TU, ngày 29/12/2017 của Tỉnh ủy về sắp xếp tinh gọn tổ chức, bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị theo Nghị quyết số 18-NQ/TW; Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ường Đảng khóa XII và Quy định số 09-QĐi/TW ngày 13/11/2018 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh thành phố trực thuộc trung ương; thực hiện tốt Đế Án số 10-ĐA/TU, ngày 06/5/2022 xây dựng Trường Chính trị đạt chuẩn theo Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư.

       - Tiếp tục nâng cao trình độ nhận thức cho đội ngũ cán bộ, viên chức cần xác định rõ mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ, vị trí việc làm của mỗi viên chức. Giảng viên phải nỗ lực, phấn đấu nâng cao chất lượng công tác chuyên môn, nghiên cứu khoa học, đổi mới nội dung, phương thức giảng dạy "lấy học viên làm trung tâm"; thực hiện tốt công tác phối hợp giữa các khoa, phòng chức năng trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

       - Kịp thời tham mưu, đề xuất cho tỉnh về các cơ chế, chính sách, chỉ tiêu kế hoạch về công tác đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học hằng năm của đơn vị cho phù hợp thực tế. Phối hợp với các cơ quan chuyên môn, tổ chức triển Đề án số 10-ĐA/TU về xây dựng Trường Chính trị Long An đạt chuẩn giai đoạn 1 vào năm 2025; giai đọa 2 năm 2030 gắn với thực hiện chế độ tự chủ tài chính tại đơn vị có hiệu quả, phát triển bền vững.

       Hai là, tiếp tục hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ trên cơ sở kế hoạch đáo tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học được Tỉnh ủy, UBND tỉnh phê duyệt, và giao nhiệm vụ hằng năm, cụ thế:

       - Xây dựng và ban hành quy chế chi tiêu nội bộ đúng quy định là một trong những bước quan trọng để thực hiện tự chủ tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập. Quy chế này sẽ giúp cho các đơn vị có được một hệ thống quản lý chi tiêu rõ ràng, nghiêm ngặt và đúng quy định, đảm bảo sự minh bạch và tránh được các sai phạm trong việc sử dụng nguồn tài chính. Việc này cần phải được thực hiện bằng cách tập hợp các chính sách và quy định liên quan đến việc sử dụng nguồn tài chính của đơn vị, bao gồm các quy định về đấu thầu, mua sắm, thanh toán, kiểm kê, báo cáo và cải cách tài chính. Bên cạnh đó, các quy chế này cần phải được thiết kế sao cho phù hợp với tình hình, hoạt động và cơ cấu tổ chức của trường, đồng thời phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến quản lý tài chính công và quản lý ngân sách nhà nước.

       Ngoài ra, việc thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ đòi hỏi sự tham gia tích cực của tất cả các đơn vị chức năng, đặc biệt là phòng Tổ chức, hành chính, thông tin, tư liệu, đặc biệt là bộ phận tài chính, kế toán, mua sắm tài sản và các đơn vị sử dụng nguồn tài chính. Các đơn vị này cần phải nắm rõ các quy định và chính sách, đảm bảo việc thực hiện đúng và đạt hiệu quả cao nhất.

       Ba là, tiếp tục thực hiện các giải pháp tiết kiệm chi phí hành chính phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường cần được quan tâm, thực hiện, cụ thể:

        - Xem xét lại kế hoạch chi tiêu và đầu tư đổi mới trang thiết bị kỹ thuật, công nghệ: Các đơn vị phòng, khoa cần xem xét lại kế hoạch chi tiêu và đầu tư của mình để loại bỏ các khoản chi không cần thiết và tập trung vào các hoạt động quan trọng và có hiệu quả cao hơn. Đồng thời, các đơn vị phòng, khoa cần đánh giá lại các khoản đầu tư để chắc chắn rằng sẽ đáp ứng được mục tiêu và có hiệu quả.

       - Tích cực sử dụng các giải pháp công nghệ mới và chuyển đổi số tại đơn vị: Các đơn vị phòng, khoa cần tích cực sử dụng các giải pháp công nghệ mới, chuyển đổi số để giảm chi phí trung gian và tăng hiệu quả hoạt động. Ví dụ như phát hành kế hoạch giảng dạy hằng tháng, lịch học tập cụ thể của lớp, kết quả học tập của học viên…. bằng văn bảng điện tử.

       - Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc thực hành tiết kiệm, giảm chi phí về điện, nước, các chi phí dịch vụ hành chính khác…nhằm góp phần tăng nguồn thu cho đơn vị.

       Bốn là, tăng cường tính minh bạch trong tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập là một trong những vấn đề quan trọng giúp đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính của các đơn vị này, cụ thể:

       - Cải thiện hệ thống sổ sách kế toán: Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, việc cải thiện hệ thống sổ sách kế toán là một yếu tố quan trọng trong việc tăng tính minh bạch trong quản lý tài chính. Các đơn vị cần phải thực hiện việc đảm bảo sự rõ ràng và đầy đủ trong việc ghi chép tài sản, nợ, tiền thu và chi phí để đảm bảo tính minh bạch và tránh việc tạo ra các khoản chi phí giả mạo.

       - Thực hiện kiểm tra, giám sát và đánh giá tài chính: Đơn vị cần phải có một hệ thống kiểm tra, giám sát và đánh giá tài chính thường xuyên và đầy đủ để đảm bảo sự minh bạch trong việc quản lý tài chính. Các đơn vị cần xây dựng một kế hoạch kiểm tra, giám sát nội bộ nhằm đánh giá tài chính rõ ràng và đầy đủ, đồng thời thực hiện việc kiểm tra bên ngoài để đảm bảo tính minh bạch.

       - Đăng tải thông tin tài chính công khai: Các đơn vị cần đăng tải thông tin tài chính công khai theo quy định để mọi cá nhân có thể tiếp cận thông tin về quản lý tài chính của đơn vị một cách dễ dàng. Thông tin cần được đăng tải bao gồm dự toán ngân sách, báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán và các tài liệu liên quan đến quản lý tài chính.

       - Thúc đẩy sự đổi mới công nghệ: Công nghệ hiện đại có thể giúp tăng tính minh bạch trong quản lý tài chính của đơn vị. Đơn vị cần thúc đẩy sự đổi mới công nghệ để cải thiện quy trình kế toán, quản lý tài sản và quản lý chi phí. Các công nghệ mới như blockchain và trí tuệ nhân tạo cũng có thể được áp dụng để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý tài chính.

       Tóm lại, tính tự chủ tài chính là vấn đề quan trọng đối với các đơn vị sự nghiệp công lập. Các giải pháp tác giả đã đề xuất có thể giúp nâng cao tính tự chủ tài chính, giúp các đơn vị sự nghiệp công lập phát triển bền vững, đảm bảo sự phát triển và hoạt động. Tuy vậy, trong quá trình triển khai tự chủ tài chính, đơn vị cần đánh giá và xác định các giải pháp phù hợp nhất với tình hình thực tế của mình. Điều này đòi hỏi đơn vị phải có một chiến lược phát triển rõ ràng và đầy đủ để định hướng cho sự nghiệp phát triển của Trường Chính trị Long An hiện tại và tương lai bền vững./.